Ý nghĩa hoành phi câu đối trong văn hóa tâm linh

rong phòng thờ cúng gia tiên của mỗi gia đình người Việt đều dành một không gian trang trọng nhất để treo những bức hoành phi câu đối. Đây là nét văn hóa đặc sắc trong đời sống tâm linh của người Việt từ xưa đến nay.

Bộ cuốn thư câu đối bằng đồng

Thời xưa, những bức hoành phi câu đối, cuốn thư câu đối được sơn son thếp vàng, sơn đen chữ đỏ hoặc vàng hay chữ khảm gỗ xà cừ, ngày nay chất liệu đồng đã dần thay thế vì tính ưu việt của nó như có độ bền cao hơn, chạm khắc hoa văn tinh xảo hơn.

* Ý nghĩa bức hoành phi

Bức hoành phi Đức- Lưu- Quang

Chữ viết trên hoành phi đều mang ý nghĩa  tỏ lòng tôn kính của con cháu đối với tổ tiên, ca tụng công đức của tổ tiên, ghi lại những lời răn dạy con cháu, hoặc thể hiện ước nguyện cầu mong sự bình an, thái bình.
Một số câu đề trên bức hoành phi thờ cúng tổ tiên như  :
+ Đức Lưu Quang ( Đức độ sáng mãi )
+ Phụng Tổ Đường ( phụng thờ tiên tổ)
+ Mộc Bản Thủy Nguyên ( cây có gốc, nước có nguồn)
+ Vạn Cổ Anh Linh ( muôn thuở linh thiêng)
+ Ẩm Hà Tư Nguyên ( uống nước nhớ nguồn )
+ Quang Tiền Thùy Hậu ( gương sáng người trước, để phúc người sau)
+ Tổ Củng Tôn Bồn ( Tổ tiên gây dựng, con cháu đắp bồi)…

Bức hoành phi Phụng- Tổ- Đường

* Ý nghĩa của đôi câu đối

Ở hai cột phía trước bàn thờ hoặc trên tường có treo mỗi bên một câu đối. Cũng như bức hoành phi ,ngoài dùng để trang trí, câu đối còn ghi lại những lời dạy về giá trị đạo đức truyền thống của tổ tiên, ca ngợi công đức của dòng họ gia tộc hoặc cầu mong thái bình, thịnh vượng.

Câu đối bằng đồng

Một số mẫu câu đối hay và ý nghĩa :

Tổ công tông đức thiên niên thịnh
Tử hiếu tôn hiền vạn đại vinh
----------------------------------
Phúc sinh phú quý gia đình thịnh
Lộc tiến vinh hoa tử tôn hưng
----------------------------------
Đức thừa tiên tổ thiên niên thịnh
Phúc ấm nhi tôn bách thế vinh
------------------------------------
Tiên tổ thiên niên phù hậu duệ
Tử tôn hậu thế vọng tiền nhân…

- Được treo ở những nơi tôn nghiêm, hoành phi – câu đối luôn đi đồng bộ và là một chỉnh thể trong lối chơi chữ được nhiều người ưa chuộng.  Hoành phi câu đối vừa mang tính chất nghi lễ, vừa có giá trị về nghệ thuật.. Trong thuật phong thủy thì việc treo hoành phi câu đối trong nhà cũng mang đến cho gia chủ nhiều niềm vui và may mắn.

Bộ cuốn thư câu đối mai hoa rồng được chạm trổ đầy tinh xảo

Những năm gần đây, nhiều đình, chùa, đền, miếu, nhà thờ của các dòng họ được trùng tu, tôn tạo hoặc xây mới ngày càng nhiều. Ngoài các hạng mục xây dựng thì  không thể thiếu hoành phi, câu đối, với ý nghĩa góp phần làm trang trọng hơn không gian thờ cúng.