NGUYỆT NHƯƠNG NHẤT KÊ 月攘一鸡

NGUYỆT NHƯƠNG NHẤT KÊ

月攘一鸡

MỖI THÁNG ĂN TRỘM MỘT CON GÀ

Giải thích: ví với việc không kịp thời sửa chữa sai lầm

Xuất xứ: Chiến Quốc . Mạnh Kha 孟轲: Mạnh Tử - Đằng Văn Công hạ 孟子 - 滕文公下.

          Ngày trước có một người lười nhác, suốt cả ngày chỉ rong chơi phóng đãng.

          Gà của hàng xóm chỉ cần chạy vào sân nhà anh ta, anh ta sẽ bắt làm thịt ăn ngay, hàng xóm sang tìm, anh ta liền thề thốt mắng mỏ:

          Cổng luôn đóng, gà làm sao có thể chạy sang được?

          Ăn lâu đâm ghiền, một ngày không ăn thịt gà anh ta cảm thấy khó chịu trong người, nhưng không phải ngày nào cũng đều có gà chạy sang. Thế là, anh ta đợi lúc trời tối, mặc áo thật rộng, giả vờ như không có việc gì, tìm cách đến gần chuồng gà, nắm lấy cổ gà lấy hết sức vặn một cái rồi bỏ vào bao giấu trong áo rộng, hớn hở ra đi.

          Một lần nọ, khi anh ta đi trộm gà, cuối cùng người ta bắt được tại trận, đưa lên nha môn bị đánh cho một trận nhừ tử, anh ta đi xiêu vẹo về nhà, nằm trên giường rên rỉ.

          Lúc bấy giờ có một bà lão tốt bụng đến khuyên, nói với anh ta rằng:

          Con à, với sức lực trai tráng, thích ăn thịch gà thì tự mình nuôi lấy gà. Ăn trộm gà không phải là việc làm chân chính,  sao có thể làm như thế?

          Anh ta bèn khóc không thôi, nói rằng:

          Con nhất định sẽ sửa chữa cái sai trước đây. Đầu tiên giảm bớt số lượng, trước đây vốn mỗi ngày trộm một con, nay mỗi tháng trộm một con (nguyệt nhương nhất kê月攘一鸡) đợi đến năm sau giảm tiếp rồi cuối cùng không trộm nữa.

          Bà lão bảo rằng:

          Nếu đã biết ăn trộm là không đúng thì nhanh chóng sửa ngay, cần gì phải đợi đến năm sau.

Chú của người dịch

          今有人日攘其鄰之雞者, 或告之曰: “是非君子之道.” 曰: “請損之, 月攘一雞, 以待來年, 然後已.” 如知其非義, 斯速已矣, 何待來年?

                                      (孟子 - 滕文公下)

          Kim  hữu nhân nhật nhương kì lân chi kê giả, hoặc cáo chi viết: “Thị phi quân tử chi đạo.” Viết: “Thỉnh tổn chi, nguyệt nhương nhất kê, dĩ đãi lai niên nhiên hậu dĩ.” Như tri kì phi nghĩa, tư tốc dĩ hĩ, hà đãi lai niên?

                                                                     (Mạnh Tử - Đằng Văn Công hạ)

          Nay có người cứ hàng ngày ăn trộm gà của hàng xóm, có người nói cho anh ta biết: “Đó không phải là đạo của người quân tử.” Anh ta đáp rằng: “Xin giảm bớt, mỗi tháng ăn trộm một con, đợi đến năm sau sẽ dừng hẳn.”

          Nếu biết việc đó là phi nghĩa thì nhanh chóng dừng lại ngay, sao lại phải đợi đến sang năm?