Ái Liên Thuyết – Chu Đôn Di

Ái Liên Thuyết 愛蓮說 <周敦頤> Chu Đôn Di 

水陸草木之花，可愛者甚蕃。晉陶淵明獨愛菊；自李唐來，世人盛愛牡丹；予獨愛蓮之出淤泥而不染 ，濯清漣而不 妖，中通外直，不蔓不枝，香遠益清，亭亭靜植，可遠觀而不可褻玩焉。予謂菊，花之隱逸者也；牡 丹，花之富貴 者也；蓮，花之君子者也。噫！菊之愛，陶後鮮有聞；蓮之愛，同予者何人；牡丹之愛，宜乎眾矣。 


PHIÊN ÂM 
Thủy lục thảo mộc chi hoa , khả ái giả thậm phồn . Tấn.Đào Uyên Minh độc ái cúc ; tự Lý Đường lai , thế nhân thịnh ái mẫu đơn ; dư độc ái liên chi xuất ô nê nhi bất nhiễm , trạc thanh liên nhi bất yễu, trung thông ngoại trực , bất mạn bất chi , hương viễn ích thanh , đình đình tịnh thực , khả viễn quan nhi bất khả tiết ngoạn yên . Dư vị cúc , hoa chi ẩn dật giả dã ; mẫu đơn , hoa chi phú quý giả dã ; liên , hoa chi quân tử giả dã . Y ! Cúc chi ái , Đào hậu tiển hữu văn ; liên chi ái , đồng dư giả hà nhân ; mẫu đơn chi ái , nghi hồ chúng hĩ .


DỊCH NGHĨA 
Bông của cây cỏ dưới nước trên bờ, nhiều loài dễ mến . Đào Uyên Minh đời Tấn riêng một mình thích cúc ; từ triều đại nhà Đường của họ Lý trở về sau , người đời rất thích mẫu đơn ; riêng tôi, tôi thích hoa sen, ‘gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn’, trơ trọi trên nước lăn tăn mà không ẻo lả, bên trong thông suốt bên ngoài thẳng ngay, chẳng bò dưới đất ( không hệ lụy ) chẳng phát nhánh cành ( không bè cánh ), mùi thơm truyền xa càng tinh khiết , cắm yên đứng thẳng ( hiên ngang , ngay thẳng ), có thể ngắm từ xa, nhìn không chán . Tôi nghĩ rằng hoa cúc là hoa của kẻ Ẩn Dật ; hoa mẫu đơn là hoa của bực Giàu Sang ; hoa sen là hoa của người Quân Tử vậy . Ôi ! Yêu thích hoa cúc , sau họ Đào vẫn còn có vài người ; có ai yêu thích hoa sen cùng với ta nào ; còn yêu thích mẫu đơn thì có nhiều kẻ đến thế ư .