Tri túc, tri chỉ 知 足, 知 止 (Biết đủ, biết thôi)

                 Thời xa xưa, Ông bà mình thường khuyên các con cháu, liệu cơm gấp mắm để áp dụng cho sự sống ở đời, tức Tri túc, tri chỉ 知  足, 知  止 (Biết đủ, biết thôi)

               Phàm người đời thường cho rằng, tất cả hiện hữu có được trên quả đất này từ con người đến thú vật cũng như cây cỏ và vật dụng...đều có số hết cả.

           Đó là, con số đáng cho chúng ta suy ngẫm, riêng đối với con người khi lọt lòng mẹ sanh ra cũng tính bằng con số, bởi vì, từ khi người mẹ thụ thai đến khi lọt lòng mẹ phải mất một thời gian khoảng 9 tháng 10 ngày, rồi khi chúng ta lớn lên đến khi lìa đời cũng phải mất một thời gian dài hay ngắn, nếu người chết có số tuổi cao xem như chết già tức có số trường thọ, còn trái lại, người đó chết tuổi thấp xem như chết non tức có số chết yểu, hoặc người sanh ra được số sung sướng giàu sang phú quý hay bị số bất hạnh, nghèo khó...

             Đó cũng là con số mà người đời hoặc thú vật, cây cỏ và vật dụng đều phải nhận lảnh khi hiện hữu trên quả đất này. Nhưng nếu để ý, sẽ thấy sự sanh sống của chúng ta bao bọc bởi những con số, bởi vì mỗi thứ đều mang con số và chúng ta bắt buộc phải tính toán cũng bằng con số để sanh tồn, từ cái ăn, cái mặc, cái nhà, cái xe, cho đến cái bịnh, cái đau và đưa đến cái chết... ví như, đi mua giày hay cái áo hoặc cái quần chúng ta phải biết số nào mặc vừa, còn không biết con số thì không thể hài lòng được. 
               Do vậy, con số đó là con số gì ?

Nếu chúng ta xét cho kỹ, thì thấy con số đó chỉ là con số chẵn hoặc con số lẻ đã được các nhà khoa học tìm ra cho chúng ta sử dụng sau này, nhưng nó chỉ đóng khung 10 con số căn bản. Đó là: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 và 9 (bởi vì, số 0 cũng là con số) . Từ đó, chúng ta ghép nối để có những con số lớn hơn. Đây là, năm con số chẵn : 0, 2, 4, 6, 8 và năm con số lẻ : 1, 3, 5, 7, 9. Viết đến đây tôi lại nhớ. Căn cứ theo Hà Đồ Tiên Thiên Bát Quái 河图先天八卦 gồm có 10 con số là : 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 và 10.
               Nhưng được phân định như sau :

               - Năm con số dương = Trời tức số lẻ như đã dẫn ở trên là : 1, 3, 5, 7, 9. Nếu chúng ta đem cộng tất cả này thì có kết quả như sau : 1+3+5+7+9 = 25.

               - Năm con số âm = Đất tức số chẵn như đã dẫn ở trên là : 2, 4, 6, 8, 10 (vì 1 ghép nối với 0 = 10) .

           Nếu chúng ta đem cộng tất cả này thì có kết quả như sau : 2+4+6+8+10 = 30 và nếu chúng ta cộng kết quả của số dương và số âm thì có được như sau : 25 + 30 = 55, con số này gồm chung cảthiên địa rất công bằng, vì mỗi thiên và mỗi địa đều có 5 lại tương đắc, công bằng với nhau, vì : "Thiên số ngũ, Địa số ngũ, ngũ vị tương đắc nhi các hữu hiệp" 天 数 五,地 数 五,五 位 相 得 而 各 有 协(Số trời có năm số, số đất có năm số, năm ngôi cùng tương đắc mà điều hạp nhau).

Ngoài ra, theo Lão Tử 老 子 đã viết : Nhứt sanh nhị, nhị sanh tam, tam sanh vạn vật 一 生 二, 二 生 三, 三 生 万 物Và theo Kinh Dịch 易 经đã viết : Tam thiên, lưỡng địa三 天 两 地(bởi vì, tiên âm hậu dương 先 阴 后 阳) tức Trời 3, Đất 2.

Từ đó, người đời thuờng nói : "Trời cao, Đất rộng" hay "Trời tròn, Đất Vuông" là thế đó. Nếu chúng ta cộng Trời 3 là dương với Đất 2 là âm thì nó có số thành là 5 và cộng thêm vạn vật 2, thì trở thành 7tức con số tối đa của nguyên số trong các con số lẻ đầu tiên kể từ 1, 3, 5, 7 đến 9, bởi vì con số 9 không phải là nguyên số, vì nó có thể chia chẵn làm ba lần, với 1, với 3 và với 9.

             Hơn nữa, nếu chúng ta để ý lấy số lẻ của 5 số dương là : 1, 3, 5, 7, 9 đem cộng lại như đã thấy ở trên, có kết quả là 25 và rồi lấy số 25 tức 2 với 5 cộng lại thì lại có kết quả : 2 + 5 = 7, thì cũng có kết quả là 7. 
             Viết đến đây, tôi nhớ những kích thước đáng lưu ý, về con số 3/2 tức Trời Đất ghép lại đã được trong dân gian người Việt-Nam chúng ta đã áp dụng cho việc xây cất nhà, bằng chứng căn nhà Việt-Nam xưa kia thường cất nhà có 3 gian và 2 chái.

             Ngoài ra, con số này cũng áp dụng cho kích thước của cái bàn, cái cửa nhà nữa, ví như cửa có chiều cao 3m, thì chiều ngang phải 2m mới cân xứng, còn rất nhiều trường hợp như : thân hình, bàn tay, cái mặt và các lãnh vực khác nữa, ở đây không thể kê ra hết được.

             Để tìm hiểu thêm về con số đã dẫn thượng đưa vào phong tục tập quán dân gian cũng như văn-học Việt-Nam chúng ta, xin lần lượt trích dẫn như sau :

             Con số 1 là con số thông thường để chỉ sự tối thượng của đấng tạo hóa trong vũ trụ. Vì thế, chúng ta đã thấy con số 2 là Đất và con số 3 là Trời như đã dẫn ở trên kia.

           Dưới thời xa xưa còn chế độ quân chủ, thường dành con số 1 để chỉ nhà vua, bởi vì vua là thiên tử 天 子tức con trời để cai trị thiên hạ 天 下tức nhứt nhơn 一 人(người ở đầu, người lớn hơn hết), từ đó trong thiên hạ khi sanh con đẻ cái cũng không thể gọi đứa con đầu lòng là con 1 mà chỉ gọi con trưởng hay con 2 hoặc con cả, vì sợ húy kỵ đến nhà vua, bằng chứng ở Việt-Nam không có nhà nào gọi con đầu lòng là con số 1 hết là thế đó.

           Con số 2 là con số sau con số 1 tức 2 con số 1 cộng lại (1+1= 2) và trong thiên hạ gọi đứa con đầu lòng bằng anh hai hay chị hai, viết đến đây tôi nhớ đến Bà Trưng Nhị (bởi vì, Bà sanh sau Bà Trưng Trắc, nên có tên Bà Trưng Nhị) Bà cùng Bà chị là Bà Trưng Trắc sanh đôi vào ngày mùng 1 đến tháng 8 năm Giáp Tuất nhằm năm 14 sau Tây Lịch tức thế kỷ thứ nhứt, đánh đuổi giặc ngoại xâm phương Bắc làm cho Thái Thú Tô-Định thua chạy về Tàu và chiếm được 65 thành, đến ngày rằm tháng Giêng năm Tân Sửu 41 mới xưng vương.

             Riêng về tên của hai Bà phải gọi Trưng Trắc là Trưng Chắc và Trưng Nhị là Trưng Nhì mới đúng, bởi vì quê quán của hai bà Trưng có nuôi tằm để cung cấp cho ngành dệt vải, cái kén dày được gọi là cái kén chắc, còn cái kén mỏng được gọi lá cái kén nhì, cho nên song thân của hai bà lấy tên trong nghề nuôi tằm để đặt tên cho hai bà. (nếu quý bà con đồng hương cần tìm hiểu thêm về hai Bà Trưng xin tìm đọcTìm Hiểu Các Danh Nhân cùng tác giả Nguyễn-Phú-Thứ, từ trang 228 đến 245). 
Ngoài ra, mỗi khi trong dân gian có lời thề với nhau, thì gọi là : hai bên vai vác tức nhờ tả và hữu thần chứng giám lời thề là sự thật. Đối với con người, nếu chúng ta thấy người nào đó có "cái mặt chiều dài bằng phân nửa chiều ngang hai vai", thì thế nào cũng thấy gương cân xứng, bởi vì đúng với câu : nhất diện phân lưỡng kiên.

             Hơn nữa, theo Kinh Dịch đã viết : tam thiên, lưỡng địa tức Trời 3, Đất 2. Ngày nay, nhân vật số 2 thường chỉ Phó Tổng Thống hoặc là nước đó có Tổng Thống tức số 1, mà không có Phó Tổng Thống, thì Thủ Tướng chính là nhân vật số 2.

           Con số 3 cũng để chỉ Trời và trong văn học cũng như luật lệ xa xưa thường có thấy những từ ngữ như : Tam tài 三 才tức Trời, Đất 天   地 và Vạn vật 万 物trong đó có con người; Tam cang 三 纲 tức 3 giềng mối quan hệ ở đời của người xưa là : Quân vi thần cang 君 为   臣 纲 (Vua tôi), Phụ vi tử cang 父 为 子 纲 (Cha con), Phu vi thê cang 夫 为 妻 纲 (Chồng Vợ); Tam tùng 三 从 dành cho người con gái là : Ở nhà phải chịu phép Cha Mẹ, có chồng thì theo chồng, chồng chết theo con; Tam Qui 三 皈  là luật lệ của người đạo Phật đối với Phật Tử 佛 子phải : qui y Phật 皈 依 佛, qui y Pháp 皈 依 法, qui y Tăng 皈 依 僧; Tam Giác 三 觉là hình có ba cạnh .v.v.

           Con số 4 có các từ ngữ như sau : Tứ Đức 四 德là 4 đức tính của con người đạo đức dành cho đàn Ông phải biết : Hiếu 孝, Lễ 礼, Trung 忠, Tín信 và đối với đàn Bà phải biết Công 工, Dung 容,Ngôn言, Hạnh 行; Tứ Linh 四 灵là 4 con vật được xem thiêng liêng là Long 龙 (Rồng), Lân 麟, Quy 龟 (Rùa), Phụng 凤 (Phượng); Tứ Quý 四 季là 4 mùa trong năm Xuân 春, Hạ 夏, Thu 秋, Đông 冬; Tứ Phương 四 方là 4 hướng Đông东, Tây 西, Nam 南, Bắc 北; Tứ Đại 四 大tức 4 đời trong gia tộc ruột thịt là : Ông Nội, Người Cha, Con và cháu, nhà nào có được tứ đại xem như nhà đó có phước; Tứ hải giai huynh đệ 四 海 皆 兄 弟.v.v.

           Con số 5 có các từ ngữ như sau : Ngũ quan 五 官gồm có : Tai 耳 (nhỉ), Mắt目(mục), Mũi 鼻(tị), Miệng 口(khẩu), Lưỡi 舌(thiệt); Ngũ phước 五 福 gồm có : Phú 富(giàu có), Thọ 寿 (sống lâu),Khương ninh 康宁(sức khỏe), Du háo Đức 悠好德 (đức hạnh), Khảo chung mệnh 考终命(trọn thân sống);Ngũ Hành 五行 gồm có: Kim 金, Mộc 木,Thủy 水, Hỏa 火, Thổ 土; Ngũ cúng 五供 gồm có: Hương香, Đăng 灯,Trà 茶, Hoa 花, Quả 果; Ngũ Thường 五常 gồm có : Nhân 仁, Nghĩa义, Lễ 礼,Trí 智,Tín 信; Ngũ giới 五戒  cấm là 5 điều ngăn cắm của đạo Phật đối với người Phật Tử là : Sát sanh 杀生, Đạo tặc 盗贼, Tà dâm 邪淫, Uống rượu 饮酒, Nói dối 诓语. (Nếu chúng ta nhìn kỷ và so sánh Ngũ Thường 五常 của Nho Giáo 儒教và Ngũ Giới 五戒của Phật Giáo 佛教thì thấy có sự liên hợp giống nhau, bởi vì :Nhân 仁= Không sát sanh; Nghĩa义= Không đạo tặc; Lễ 礼= Không tà dâm; Trí 智= Không uống rượu và Tín 信= Không nói dối) ; Ngũ Quả 五果gồm có các trái cây như : Mãng cầu, Chùm sung, Dừa tươi, Đu đủ, Xoài, Ngũ Giác 五觉 là hình có năm cạnh, Ngũ Châu 五洲gồm có Á Châu 亚洲, Âu Châu 欧洲, Mỹ Châu美洲, Phi Châu 非洲và Úc Châu 澳洲v.v.

           Ngoài ra, con số 5 là con số kết hợp Trời và Đất, bởi vì, tam Thiên, lưỡng Địa và một đặc điểm đáng lưu ý nữa, trong dân gian mình thường tín ngưỡng cứ mỗi tháng có 3 ngày kỵ xuất hành. Đó là:

             Mùng năm, mười bốn, hăm ba,

Đi chơi cũng lỗ, lọ là đi buôn.

             Nhưng nếu chúng ta bình tâm mà xét theo con số thì có kết quả ba ngày ấy cũng là số 5, bằng chứng là con số 14 tức 1 và 4, nếu đem 1+4 = 5. Con số 23 cũng vậy, tức 2+3 = 5. Do vậy, 3 ngày đó đều có số thành là 5.

Nhân đây, xin trích dẫn bài viết CON SỐ 5 viết chung với Gs Toàn Phong Nguyễn Xuân Vinh sau đây :

... Nhiều tổ chức và kiến trúc thời cận đại cũng có căn bản là số 5. Ví như, cơ quan đầu não quân sự lớn nhất thế giới tại Hoa Kỳ được đặt tại Ngũ Giác Đài.

           Nói về quân sự, khi có binh lực thật mạnh, người xưa chia việc chỉ huy ra cho ngũ quân là : Tả quân, Hữu quân, Tiền quân, Hậu quân và Trung quân. Dưới thời nhà Nguyễn, chức vụ võ quan cao cấp nhất là Chánh Võ Nhất Phẩm được gọi là "Ngũ Quân Đô Thống".

           Nếu thời xưa là cái gì thuộc dĩ vãng, cổ hủ thì trở lại nói chuyện ngày nay. Tại

Ảnh tướng Jean-Pierre KELCHE 5 sao giới thiệu sách và chụp hình lưu niệm với tác giả 3-6-2008

Hoa Kỳ khi được vinh thăng cấp bậc Thống Chế tột bực trong quân đội như Dwight David Eisenhower (1890-1969) thì được dùng 5 ngôi sao cho cấp hiệu.

          Riêng ở Pháp cũng có tướng năm sao, xin đơn cử tướng Général d’Armée Jean-Pierre KELCHE, Grand Chancelier de la Légion D’Honneur, Président D’Honneur, ngài đã chụp hình lưu niệm và giới thiệu tác phẩm 4000 Từ Ngữ Thực Hành (4000 Mots Pratiques) sáng ngày 3 tháng 6 năm 2008 của tác giả Giáo Sư & nhà văn Hàn Lâm NGUYễN-PHÚ-Thứ, huy chương Pháp : Chevalier dans l’Ordre de la Légion D’Honneur et Chevalier dans l’Ordre des Palmes Académiques (Bắc Đẩu Bội Tinh và Đệ Ngũ Hàn Lâm) trong đại hội Bắc Đẩu Bội Tinh Quốc Gia Société d’entraide des Membres de la Légion d’Honneur (SEMLH) tại Cité Internationale des Congrès - Nantes Métropole (France) 5, rue de Valmy - BP 24102 - 44041 Nantes Cedex, từ ngày 2 đến 4 tháng 6 năm 2008.

Trong vạn vật, con số 5 cũng luôn luôn được hiện hình như theo luật thiên nhiên của tạo hóa. Nhiều loài hoa hồng quý giá, hay cả những hoa thường như hoa bông bụt, khi nở cũng xoè ra năm cánh.

                 Ngôi sao bể là một loài thủy tộc cũng có năm nhánh thay vì bốn nhánh hay sáu nhánh.

Một trái khế cũng có năm khía chìa ra như muốn mời mọc con người tiền sử lần đầu tiên nếm thử mùi vị chua nồng của loại trái cây mới.

Con người ta lúc đầu tiên tập đếm cũng chỉ tới số 5, vì dùng đầu ngón tay cũng chỉ tới được năm ngón.

Khi loài người bắt đầu thu nhập những âm hưởng của thiên nhiên, tiếng chim hót thông reo, tiếng gió thoảng bên khe núi và tiếng suối chảy lưng đèo, để đặt ra cung bậc, cũng xếp thành năm cung là : Cung, Thương, Giốc, Trủy và Vũ. Như tả về tài đánh đàn của Kiều, cụ Nguyễn Du đã viết :

"Cung thương lầu bực ngũ âm,
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một chương"

Khi tả đến đoạn nàng Kiều gẩy đàn cho Hồ Tôn Hiến nghe, cụ Nguyễn Du cũng viết là:

 "Bắt nàng thị yến dưới màn,
              Giở say lại ép cung đàn nhật tâu.
              Một cung gió thảm, mây sầu,
              Năm cung giỏ máu năm đầu ngón tay"

           Con số 6 có các từ ngữ như sau : Lục súc 六畜gồm sáu con thú nuôi trong nhà là : Trâu, Ngựa, Dê, Gà, Chó, Heo; Lục khí 六气             là 6 khí : Gió, Lạnh, Nắng, Ẩm, Khô, Lửa; Lục kinh六经là 6 kinh : Thi诗, Thơ 书, Diệc 易, Lễ 礼, Xuân Thu 春秋, Tứ Thơ 四书; Lục bộ thượng thơ 六部尚书  gồm 6 bộ là : Lại 吏(Nội Vụ), Lễ 礼(Ngoại Giao), Binh 兵(Quốc Phòng), Hình 刑(Tư Pháp), Công 工(Công Chánh), Hộ 户(Kinh tế tài chánh); Lục nghệ 六艺tức 6 nghề là : Lễ, Nhạc, Săn bắn, cỡi Ngựa, Học chữ, Học tính; Lục dục 六欲tức là sáu sự ham muốn do Lục căn 六根mà ra. Đó là, Tai, Mắt, Mũi, Lưỡi, Thân và Ý; Lục nhâm 六壬tức 6 Can có chữ Nhâm đứng đầu là : Nhâm Tý, Nhâm Dần, Nhâm Thìn, Nhâm Ngọ, Nhâm Thân và Nhâm Tuất.

Ngoài ra, chúng ta còn thấy Lục Giáp 六甲tức 6 con Giáp là : Giáp Tý và Giáp Ngọ thuộc mạng Kim, Giáp Tuất và Giáp Thìn thuộc mạng Hỏa, Giáp Thân và Giáp Dần thuộc mạng Thủy.

             Con số 7 cũng là con số đặc biệt, bởi vì nó kết hợp Trời Đất và vạn vật để thành 7 và nó có các từ ngữ như sau : Thất bảo 七保là 7 vật quý : Vàng, Bạc, Mã não, Hạt trai, Ngọc lưu li, San hô và Xa cừ; Thất tình 七情  là Hỉ 喜(vui), Nộ 怒(giận), Ai 哀(buồn), Cụ 惧(sợ), Ái 爱(thương), Ố 恶(ghét), Dục 欲(muốn); Thất sơn 七山tức 7 núi ở Châu Đốc là : Két (Anh Vũ sơn), Dài (Ngũ Hồ sơn), Cấm(Thiên Cẩm sơn), Tượng tức Voi (Liên hoa sơn), Trà Sư (Thủy Đài sơn), Bà Đội Ôm, và Cô Tô Thủy ; Thất phách 七魄  là 7 vía, viết đến đây tôi nhớ người xưa thường áp dụng : Ba Hồn 7 Vía 三魂   七魄hayBảy hồn chín Vía 七魂九魄? hay Nam Thất Nữ Cửu 男七女九? tôi xin góp ý như sau :

Tại Sao gọi Bảy hồn chín Vía hay Nam Thất Nữ Cửu ?

           Ở miền Nam Việt-Nam xa xưa trước kia chưa có thuốc Tây, nhứt là quý bà con đồng hương ở nông thôn, thường dùng lá cây để trị bịnh hay băng bó mỗi khi bị té...

             Nếu người bị bịnh là nam thì dùng 7 và nữ thì dùng 9 hoặc là, mỗi khi con cháu bị vấp té, thì ông bà hay cha mẹ thường hú "7 hồn 9 vía" cũng áp dụng phương thức "nam thất nữ cửu", nhưng ít người hiểu biết hoặc giải thích tại sao có con số sai biệt giữa nam và nữ?

      Theo thiển nghĩ của tôi, phàm con người dù nam hay nữ đều có 9 bộ phận (người xưa thường gọi là cửu khiếu) được phân chia như nhau là : 
           - Phần trên gồm có 7 bộ phận là : 2 mắt, 1 miệng, 2 tai và 2 mũi.

           - Phần dưới gồm có 2 bộ phận là : 1 lỗ tiêu và 1 lỗ tiểu.

           Hơn nữa, chúng ta đã thấy ở trên kia, số 7 là con số tối đa của nguyên số thuộc thiên là số dương tức nam và nó cũng là 7 bộ phận nằm phía trên của thân thể, cho nên người xưa thường dùng con số 7 để chỉ cho dương nam tức thiếu dương là số hạp cho phái nam và con số 9 là chỉ chung bộ phận trên cộng với bộ phận dưới của thân thể cộng lại tức 7 + 2 = 9 cho nên người xưa thường dùng con số 9 để chỉ cho dương nữ tức lão dương là số hạp cho phái nữ, từ đó, áp dụng mọi trường hợp, nhứt là các thầy thuốc Đông y, không biết ý kiến này có đúng hay sai? xin các bậc cao minh bổ khuyết để được đầy đủ hơn.v.v.

           Con số 8 là con số đã thấy các từ ngữ như sau : Bát Cạy 八癸         ở đây chỉ hướng đi cho ghe tàu về đêm thời xa xưa, lúc bấy giờ không có đèn những vẫn đi trên sông rạch, nếu nói bát là đi phía bên mặt, nếu nói cạy là đi phái bên trái, thế mà người xưa đã ăn ý nhau, cho nên không bị tai nạn xảy ra; Bát Quái 八卦là 8 quẻ trong Kinh Dịch 易经  có nói : Thái cực sanh lưỡng nghi 太极生两仪, lưỡng nghi sanh tứ tượng 两仪生四   象, tứ tượng sanh bát quái 四象生八卦.Đó là : Càn 乾, Khảm 坎, Cấn 艮, Chấn 震, Tốn 巺, Ly 离, Khôn 坤 và Đoài 兑; Bát giới 八界là 8 điều răn của Đạo Phật là : Không sát sanh, không trộm cắp, không tà dâm, không nói dối, không uống rượu, không ngồi giường cao, không mang nữ trang (vàng), không múa hát vui vẻ quá lố; Bát cú 八句là để chỉ luật thơ Đường, mỗi bài gồm 8 câu, mỗi câu 7 chữ; Bát Chánh Đạo 八正道là 8 con đường chánh của người Phật Tử theo Đạo Phật cần phải tu luyện hằng ngày để giải thoát. Đó là, chánh tri kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh tinh tấn, chánh niệm, chánh định.v.v.

         Con số 9 là con số lẻ cao nhứt tính từ 1, 3, 5, 7 và 9. Số 9 tức cửu cho nên có những từ ngữ như sau : Cửu Trùng 九重ngôi vua ngự cao xa, ví như 9 từng mây; Cửu Thiều 九韶là Nhạc chín chặp của vua Thuấn bày ra; Cửu Đỉnh 九鼎là 9 cái đỉnh đúc bằng đồng xưa kia do Vua Hạng Võ thực hiện để thờ tổ tiên tộc họ, đến triều đại nhà Nguyễn chúng ta cũng thấy cửu đỉnh đặt tại Thái Miếu ở Huế để thờ tổ tiên Việt Nam; Cửu Hình 九刑chín hình phạt kẻ phạm tội thời xưa gồm có : khắc chữ vào trán (mặc), cắt mũi (tị), chặt chân (phi), thiến (cung), chém đầu (đại lích), cho đi đày (lưu), đem của đến chuộc tội (thục), đánh bằng roi (tiên), đánh bằng roi gỗ (phác); Cửu Tuyền 九泉là chín suối, để chỉ người chết đem chôn xuống đất; Cửu Long Giang là sông Cửu Long 九龙có 9 cửa; Cửu đại 九大hơn ngoại nhân là ý nói quan hệ máu mủ là thân thuộc hơn hết, dù có họ hàng xa còn hơn người dưng.

Viết đến đây, tôi nhớ Ông Bà mình thường thờ Cửu Huyền Thất Tổ.

Vậy, Cửu Huyền Thất Tổ 九玄七祖  là gì ?

           Theo thiển ý của tôi là Cửu Huyền 九玄tức 9 đời và Thất Tổ 七祖 tức 7 tổ ? Bởi vì, con số 7 và 9 ở đây để phân biệt nam và nữ như đã dẫn ở trên. Đó là ý kiến, xin quý bậc cao minh bổ túc chỉ dạy thêm.

           Cửu Huyền hay Cửu Tộc hoặc Cửu Đại tức dòng họ gồm 9 đời tính từ cao đến thấp đối với dòng họ trong gia tộc, được tính từ đời Ông Bà Sơ trở xuống đến các Chút như sau : Ông Bà Sơ (Huyền tổ),Ông Bà Cố (Tằng tổ), Ông Bà Nội hay Ngoại (Tổ phụ/Hiền tổ), Cha Mẹ (phụ thân), bản thân, các con (tử), các cháu (tôn), các chắt (tằng tôn) và các chút (huyền tôn).

Có người nói : Cửu Huyền gồm 9 bậc, nghĩa là mình đứng ở giữa có trên 4 bậc và có dưới 4 bậc tức là : Cao 高, Tằng tổ 曾祖, Tổ 祖, Khảo 考, Kỷ 己, Tử 子, Tôn 孙, Tằng tôn曾孙, Huyền tôn玄孙.

Còn Thất Tổ 七祖 là gì ?

tức là tổ tông 7 đời, bởi có câu Thất Thế Phụ Mẫu 七体父母  cũng căn cứ sự dẫn chứng ở trên, được tính từ Ông Bà Nội trở lên đến Ông Bà Kỷ : 1.- Ông Bà Nội (Tổ Phụ/ Hiền tổ 祖父/贤祖), 2.- Ông Bà Cố(Tằng tổ 曾祖), 3.- Ông Bà Sơ (Huyền tổ 玄祖), 4.- Ông Bà Sờ (Lai tổ 来 祖), 5.- Ông Bà Sẩm (Côn tổ 昆 祖), 6.- Ông Bà Cẩm (Nhưng tổ 寅 祖) và 7.- Ông Bà Kỷ (Vân tổ 云 祖).
               Do vậy, Ông Bà mình thờ Cửu Huyền Thất Tổ là thờ cả dòng họ nhiều đời từ Ông Bà Kỷ (Vân Tổ) đến các Chút trong thân tộc, đáng cho người hậu thế như chúng ta noi gương. Bởi vì, đó là căn bản đạo đức của dân tộc Việt-Nam đáng ngưỡng mộ và biết ơn tiền nhân, không khác :

       Ăn trái nhớ kẻ trồng cây,
       Uống nước nhớ kẻ đào giếng

    vậy!
               Và lúc nào cũng tưởng nhớ đến quốc tổ Hùng Vương, bằng chứng trong dân gian thường ghi nhớ nằm lòng ngày giỗ tổ là :

Dù ai buôn bán gần xa,
Nhớ ngày giỗ tổ tháng ba, mùng mười

                 Hơn nữa, chữ Cửu Huyền Thất Tổ tức 9 huyền 7 tổ, nếu chúng ta cộng 2 con số 9+7=16, rồi cộng tiếp 1+6 thì có con số là 7 rớt đúng con số tối đa của nguyên số gồm : Đất 2, Trời 3 và Vạn vật 2 .v.v.
Xin tạm chấm dứt ở đây, vì tôi thấy bài Con Số 5 viết chung với Gs Toàn Phong Nguyễn Xuân Vinh cũng nhắc lại bài Con Số của tôi, rồi bổ túc thêm phần của Gs Toàn Phong Nguyễn Xuân Vinh, nên quá dài, cho nên tôi chỉ trích đoạn bài Con Số 5 như đã trích dẫn ở trên.